เส้นเลือดขอด (Varicose Veins): อาการ สาเหตุ การรักษา

เส้นเลือดขอด  (Varicose Veins) คือภาวะที่มีความผิดปกติของหลอดเลือดดำ ส่วนใหญ่หมายถึงความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณขา  และเกิดเมื่อหลอดเลือดดำขนาดใหญ่ขึ้นขยายและพองจนล้นด้วยเลือด เส้นหลอดเลือดดำจะโป่ง ขด และบวม มีสีอมม่วงหรือแดง และมีอาการปวด โดยส่วนใหญ่มักเป็นในผู้หญิง ประมาณร้อยละ 25 ของวัยผู้ใหญ่จะเกิดเส้นเลือดขอด และมักเป็นบริเวณขาส่วนล่าง

สาเหตุของการเกิดเส้นเลือดขอด

เส้นเลือดขอดเกิดจากเมื่อเส้นเลือดทำงานผิดปกติ หลอดเลือดดำมีวาล์วทางเดียวที่ป้องกันเลือดไหลย้อนกลับ เมื่อวาล์วเหล่านี้เกิดการทำงานผิด เลือดจะเริ่มสะสมในเส้นเลือดแทนที่จะมีการหล่อเลี้ยงไปยังหัวใจ หลอดเลือดดำนั้นจะขยายใหญ่ขึ้น เส้นเลือดขอดมักเกิดขึ้นบริเวณขา และมีแนวโน้มทำให้เลือดไหลเวียนยากขึ้น

สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการเส้นเลือดขอด ได้แก่:

• การตั้งครรภ์
• วัยหมดประจำเดือน
• อายุมากกว่า 50
• ยืนเป็นเวลานาน
• ความอ้วน(diabesity)
• ประวัติคนในครอบครัวเป็นเส้นเลือดขอด

อาการเส้นเลือดขอด

อาการหลักของเส้นเลือดขอดสามารถมองเห็นได้ เส้นเลือดขอดมักเกิดขึ้นบริเวณขา นอกจากนี้อาจทำให้มีอาการบวมมากขึ้นและปวดเมื่อยในบริเวณโดยรอบ

ในบางกรณีอาการบวมอาจทำให้เส้นเลือดขอดเปลี่ยนสี และหากเป็นในกรณีที่รุนแรง จะสามารถสังเกตุเห็นเส้นหลอดเลือดดำได้อย่างชัดเจน และอาจทำให้เกิดแผลได้

การวินิจฉัยเส้นเลือดขอด

แพทย์อาจตรวจเส้นเลือดขอดที่ขาและเส้นเลือดอื่นๆที่มองเห็นได้ ในขณะที่ผู้ป่วยนั่งหรือยืนเพื่อวินิจฉัยเส้นเลือดขอด  แพทย์จะซักถามอาการปวดเพิ่มเติม

แพทย์อาจตรวจด้วยวิธีอัลตร้าซาวด์เพื่อตรวจการไหลเวียนของเลือด การทดสอบแบบใช้คลื่นเสียงความถี่สูง ช่วยให้แพทย์เห็นว่าเลือดไหลเวียนในเส้นเลือดอย่างไร

การทำ Venogram เพื่อประเมินเส้นเลือดจะขึ้นอยู่กับตำแหน่ง ในระหว่างการทดสอบแพทย์จะฉีดสีย้อมชนิดพิเศษลงบนขาและทำการถ่ายเอ็กซเรย์ในบริเวณนั้น สีย้อมนั้นจะปรากฏผ่านการถ่ายเอ็กซเรย์ ทำให้แพทย์สามารถมองเห็นลักษณะการไหลเวียนของเลือด

การทดสอบด้วย ultrasounds หรือ venograms จะช่วยเพิ่มความมั่นใจว่าไม่ก่อให้เกิดโรคอื่นตามมาเช่น เช่น ก้อนเลือดอุดตัน

การรักษาเส้นเลือดขอด

โดยทั่วไปแพทย์จะทำการรักษาเส้นเลือดขอด โดยแนะนำให้ผู้ป่วยเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตก่อนใช้วิธีรักษาในแบบอื่น

การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต

การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตต่อไปนี้อาจช่วยป้องกันการเกิดเส้นเลือดขอด เช่น:

• หลีกเลี่ยงการยืนเป็นเวลานาน ๆ
• ลดน้ำหนักหรือรักษาน้ำหนักเพื่อสุขภาพ
• ออกกำลังกายเพื่อปรับการไหลเวียนของเลือด
• ใช้ถุงเท้าหรือถุงน่องเพื่อช่วยลดแรงบีบอัดของหลอดเลือด

หากคุณมีเส้นเลือดขอดอยู่แล้วคุณควรทำตามขั้นตอนเหล่านี้เพื่อป้องกันเส้นเลือดขอดเกิดใหม่ หรืออาจบริหารขาโดยการยกขาขึ้นลงในเวลาใดก็ได้ตอนที่พักผ่อน

แรงอัด

แพทย์อาจแนะนำให้ใส่ถุงเท้าหรือถุงน่องแบบพิเศษ  เนื่องจากสิ่งเหล่านี้จะมีแรงกดดันที่ช่วยให้การไหลเวียนของเลือดสามารถไหลไปสู่หัวใจได้ง่ายขึ้น และยังช่วยลดอาการบวมอีกด้วย

ระดับของแรงบีบอัดจะแตกต่างกันไป  สามารถหาซื้อถุงน่องชนิดพิเศษได้ที่ร้านขายยาหรือร้านจำหน่ายอุปกรณ์การแพทย์

การผ่าตัด

หากการเปลี่ยนแปลงวิถีการดำเนินชีวิตไม่ได้ผลหรือหากเส้นเลือดขอดส่งผลให้เกิดอาการปวดหรือทำลายสุขภาพ แพทย์อาจทำการรักษาโดยแบบอื่น

ligation และการลอกหลอดเลือดดำ เป็นวิธีการผ่าตัดโดยใช้ยาสลบ แพทย์จะทำการตัดผิวหนัง ตัดเส้นเลือดขอดและเอาแผลออก ในปัจจุบันถึงแม้ว่าจะมีการพัฒนารูปแบบการการผ่าตัดลอกเส้นเลือดขอด แต่วิธีนี้ถือว่าเป็นส่วนน้อยในการเลือกรักษา

ตัวเลือกการรักษาอื่น ๆ

ปัจจุบันมีทางเลือกของการรักษาเส้นเลือดขอด ด้วยวิธีต่างๆ เช่น:

• Sclerotherapy การฉีดยา (สารระคายเคืองหลอดเลือด) เพื่อรักษาอาการเส้นเลือดขอดบริเวณขา
•  microsclerotherapy ใช้การฉีดสารเคมีเหลวเพื่อป้องกันหลอดเลือดดำขนาดเล็ก
• การผ่าตัดด้วยเลเซอร์โดยใช้พลังงานแสงเพื่อปิดหลอดเลือดดำ
• การบำบัดด้วยการระเหยแบบ endovenous โดยใช้คลื่นความร้อนและคลื่นวิทยุเพื่อปิดหลอดเลือดดำ
• การผ่าตัดหลอดเลือดดำแบบส่องกล้องโดยใช้หลอดไฟขนาดเล็กที่สอดผ่านแผลขนาดเล็กเพื่อปิดหลอดเลือดดำ

ควรปรึกษาแพทย์ถึงการเลือกวิธีการรักษา และคำนึงถึงความเสี่ยงก่อนที่จะเลือกวิธีการรักษา วิธีที่แนะนำขึ้นอยู่กับอาการ ขนาด และตำแหน่งของเส้นเลือดขอด  

ภาพรวมโดยทั่วไปสำหรับผู้ที่มีเส้นเลือดขอด

เส้นเลือดขอดมักมีอาการแย่ลงเมื่อปล่อยไว้นาน ถึงแม้ว่าได้ปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตที่จำเป็น เพื่อควบคุมและจัดการกับอาการเจ็บปวด การเป็นเส้นเลือดขอดที่ขาจะทำให้รู้สึกว่ามิสิ่งไม่สวยงามบริเวณขา แต่ส่วนใหญ่ก็ไม่ได้ทำให้เป็นปัญหาขนาดใหญ่ในระยะยาว ในบางกรณีเส้นเลือดขอดสามารถนำไปสู่การเป็นแผลที่ขา เลือดอุดตันหรือการอักเสบเรื้อรัง หากคุณมีอาการรุนแรงอาจทำให้หลอดเลือดดำถึงขั้นแตกได้ สิ่งสำคัญคือควรรีบไปพบแพทย์หากมีอาการดังกล่าว แพทย์อาจแนะนำให้ทำการรักษาด้วยวิธีที่เหมาะสมตามขนาดและอาการของเส้นเลือดขอด

ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งที่มาข้อมูลบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/varicose-veins/symptoms-causes/syc-20350643

https://www.nhs.uk/conditions/varicose-veins/

https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/varicose-veins

https://medlineplus.gov/varicoseveins.html